İngilizce olarak “Content Delivery Network” kelimelerinin baş harflerinden oluşan CDN, basit tanımı ile içerik dağıtım ağıdır. Kullanım amacı ise; sahip olunan dijital içeriğin sayfa ziyaretçilerine olabildiği kadar hızlı bir şekilde ulaştırmaktır. Uç sunuculardan oluşan CDN, ziyaretçi tarafından gerçekleştirilen isteği hızlı bir şekilde gerçekleştirerek, gecikmenin önüne geçilmesine önemli bir rol oynar. CDN kullanımında, mevcut konum ne olursa olsun, içeriğin hızlı yüklemesinde tartışmasız bir şekilde büyük fark yaratır.
Yapılan araştırmaya göre dünya genelinde CDN kullanımı %60’ın üzerinde bir seviyede bulunuyor. Özellikle orta ve büyük ölçekli dijital platformlarda CDN kullanımı çok daha yüksek sayıdadır. CDN kullanımı ivmeli bir şekilde artmaya devam edecek. CDN kullanımının doğrudan ve dolaylı olarak çok sayıda faydası bulunuyor. Bir e-ticaret sitesi için bekleme süresini düşürdüğü için satışları artırdığı çok rahat bir şekilde söylenebilir. Aynı zamanda dijital içerik siteleri de ziyaretçilerini hızlı yanıt süresi ile daha uzun süre site üzerinde tutmayı başarabiliyor. Bunların yanı sıra, ziyaretçiye karşı hızlı cevap veren ve kısa süre içerisinde yüklenen sayfalar Google ve diğer arama motorlarının gözünde çok önemli bir faktör. Bu sayede arama sıralamalarında daha üst sıralarda yer bulmak mümkün.
İçindekiler
CDN Mimarisi Nasıl Çalışır?
CDN mimarisinin nasıl çalıştığını ve arkasında yer alan altyapıyı bilmek onun gücünü anlamak için faydalı olacaktır.
CDN mimarisinin, varlık noktaları ve uç sunucular olarak isimlendirilen iki temel bileşene sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu temel bileşenler ile birlikte, dijital trafiğin çok iyi bir şekilde yönlendirilmesinde, olası saldırıların hafifletilmesinde ve sorunsuz bir çalışma sürecinin gerçekleşmesinde çok önemli özellikler sunar.
Varlık Noktaları
Varlık noktaları genellikle POP olarak isimlendirilmektedir. Bir dizi CDN uç sunucusunun yer aldığı tek bir coğrafi konuma karşılık gelmektedir. POP olarak isimlendirilen bu varlık noktaları birleştirildiğinde bütün ağı meydana getiren çoklu coğrafi konuları oluşturmaktadır. CDN meydana getiren toplam POP sayısı ile birlikte her bir konumun, kapsama alanı açısından önemli bir etkisi bulunmaktadır.
Küresel kapsama alanını hesaplamak için POP sayısı ile birlikte kaç farklı coğrafi konumda yer aldığını bilmek gerekir.
Uç sunucular
Edge sunucuları tanımlarken, oldukça basit birer proxy önbelleği ifadesini kullanabiliriz. Web tarayıcısı önbelliğine benzer bir şekilde çalışmaktadır. Uç sunucular, web siteleri veya platformlar için herhangi bir içerik oluşturmazlar. Uç sunucular, sadece mevcut olan içeriğin bir kopyasını önbellekte tutma işlemini yerine getirirler. Her bir POP’ta yer alan uç sunucuların total sayısı, CDN sağlayıcıları için değişiklik gösterebilir.
CDN’ler arasında POP’ların dağılımı farklılık gösterebilir. CDN sağlayacılarının bir kısmı küçük kapasiteli sunucular üzerinden daha fazla kapsama alanına sahip olmayı tercih etmektedir. Bazıları ise tam tersini yaparlar. Herhangi bir CDN mimarisi analizinde dikkat edilmesi gereken konu, POP’ların nerede yer aldığını bulmaktır. Web site özelinde düşünülürse, ziyaretçilerin hangi konumlardan geldiğine bağlı olarak POP’ların konumları önemli bir faktör oluşturabilir.
CDN Nasıl Çalışır?
CDN’in sahip olduğu bileşenler incelendiği takdirde görülecektir ki CDN, birden fazla coğrafi konumda yer alan farklı sunuculardan oluşan oldukça büyük bir ağa karşılık gelmektedir. POP’lar yani varlık sunucuları, dünyanın genelinde nüfus yoğun bölgelere yerleştirilmektedir. Ülkenin büyüklüğüne göre POP sayısı farklılaşabilir.
Çok sayıda varlık sunucusunun yerleştirilmesindeki amaç; kullanıcıyı ona en yakın olan varlık sunucusuna yönlendirmektir. Basit bir mantıklı, kullanıcı bir web sitesine girdiğinde, ilgili web site CDN kullanıyorsa, CDN’den içerik talep edilmiş olunur. Kullanıcıya en yakın POP’a yani varlık sunucusuna yönlendirilerek içerik kullanıcıya gösterilmiş olunur. Çünkü ilgili içeriğin kopyası hali hazırda varlık sunucunun içinde kayıtlıdır. CDN, kullanıcıyı en yakın sunucuya yönlendirmek için farklı yöntemler kullanılabilir. En yaygın kullanılan yöntem ise IP yöntemidir.
Bir web sitesi, CDN kullanmadığı takdirde, kullanıcı hangi konum üzerinden içeriği talep ederse etsin içerik tek bir kaynak üzerinden kullanıcıya gösterilir. Örneğin, Türkiye’de bulunan bir sunucu üzerine kurulmuş web sitesi, dünyanın neresinden ziyaretçi alırsa alsın, sunucunun bulunduğu tek bir konum üzerinden gösterim sağlanacaktır. Ama sayfa yükleme süresi başka ülkelerde yapılan girişlerde uzar ve burada da CDN’in önemi ortaya çıkar. Sunucusu Türkiye’de bulunan bir web sitesi, CDN kullanmadığı takdirde, Amerika’dan bir ziyaretçiye hızlı bir şekilde sayfa yüklemesi sağlayamaz. CDN kullansaydı, ilgili ziyaretçi Amerika’da kendine en yakın sunucuya yönlendirilecek ve çok kısa bir süre içerisinde içeriği ulaşabilecekti. Sonuç olarak fiziksel mesafenin dijital ortamda da hız açısından büyük önemi bulunuyor. CDN ile fiziksel mesafe, çok sayıda sunucu kullanımı ile minimize ediliyor.
İçerik Türleri
Küresel internet kullanımı analiz edildiğinde, görülüyor ki en çok bant genişliği harcayan içerik türleri; görseller, video ve ses dosyalarından oluşmaktadır. CDN sunucusu bu içerik türleri ile birlikte başka içerik türlerini de sunabilmektedir. CDN sağlayıcıları arasında desteklemiş oldukları içerik türleri farklılık gösterebilir. Bu nedenle CDN kullanacak web siteleri, CDN sağlayıcısının desteklediği içerik türlerini iyi bir şekilde incelemelidir. CDN tarafından yaygın olarak desteklenen içerik türleri şu şekildedir;
- Görsel: PNG, JPG, TIF SVG ve GIF
- Video: FLV, HSL, WMV, MP4 ve MOV
- Ses: MP3, WAV, AIFF, AAC ve PCM
- Diğer içerik türleri: CSS, JS, JSON, ZIP, TTF, OTF, WOFF HTML ve PDF
CDN Ne İşe Yarar?
Sizler de içerik dağıtım ağı kullanarak çok sayıda fayda elde edebilirsiniz. Her web sitenin önceliği değişse de hızlı olması hepsi için önemli bir faktördür. Bu nedenle CDN kullanımının son yıllarda ivmeli olarak yükseldiğini görüyoruz.
Dijital içerikleri hızlı bir şekilde sunmak, e-ticaret siteleri için satışların artmasını sağlarken, içerik siteleri için de ziyaretçi memnuniyetini yükselir ve arama motoru aramalarında daha üst sıralarda yer bulmasına olanak tanır.
CDN ile elde edilen temel kazanımlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Performans ve Hız Gelişimi
Performansın gelişmesine CDN tarafından direkt olarak elde edilen bir faydadır. Anında etkisini gösterir. Herhangi bir zaman geçmesine ihtiyaç duymaz. Web site içeriği tüm dünyada yer alan POP’larda kopyası ile kayıt altına alınır. Bu sayede fiziki olarak içerik ziyaretçiye yakın bir konuma taşınmış olur. Bu da hızlı bir sayfa yüklemesi için çok önemlidir.
Fiziksel olarak kullanıcıya yakın olmak sadece sayfanın daha hızlı bir şekilde açılmasını sağlamaz, aynı zamanda da kullanım paketi kaybını da minimuma indirecektir. Özellikle dünyanın farklı bölgelerinden ziyaretçi alan web sitelerinin CDN kullanması bir zorunluluk olarak görülebilir. CDN kullanan bir sitenin kullanmaya bir siteye oranla %80’in üzerinde performans farkı oluşturduğu saptanmıştır.
Güvenilirlik
CDN kullanımı ile ziyaretçi talepleri her zaman onlara olan en yakın konum üzerinden sağlanır. Önbellekte kayıtlı olan içerik kullanıcılara her daim gösterilebilir. Bu sayede, içerik her zaman kullanılabilir durumda kalmış olur. Bazı durumlarda ana sunucuda sorunlar yaşansa da CDN devrede olduğu için, içerik ziyaretçilere gösterilmeye devam edecektir.
Hata sayfaları ile karşılaşıldığında ziyaretçiler bir daha aynı web siteye girmek istemezler. Ama CDN kullanımı bu durumu minimize ederek, kullanıcılara her zaman istemiş olduğu içeriği sunar.
Kolay Ölçeklendirme
Trafiğin CDN üzerinden yönetilmesi ile birlikte, trafik artışlarını yönetmek çok daha kolay bir hale gelir. Çok kısa süreler içerisinde trafik ölçeğini büyütmek ve küçültmek mümkündür.
Bu fayda ile birlikte, kaynak sunucu üzerindeki yük minimize edilecektir. Web sitelerinin %75’inden fazlası statik içeriklerden oluşmaktadır. Yani değişkenlik göstermeye içeriklerdir. CDN kullanımı ile çok daha hızlı ve kaynak açısından verimli bir şekilde kullanıcıya veri aktarımı sağlanmış olur.
Güvenlik
Web siteleri için güvenlik son derece önemlidir. Kurumsal web sitelerinin imajı için çok daha önem arz eden bir faktördür. CDN kullanımı ile birlikte ziyaretçilere ana sunucu tarafından değil, CDN uç sunucuları tarafından hizmet verilmeye başlanır. Bu sayede olası DDoS saldırılarının da ana sunucu üzerinde yük oluşturmadan hafifletilmesi sağlanmış olur.
SSL sertifikaları CDN platformlarında da sorunsuz bir şekilde uygulanabilir. CDN sağlayıcılarının büyük bir çoğunluğu hotlink korumasına sahiptir.
Daha Düşük Maliyetler
CDN kullanımı sayesinde daha düşük kaynak kullanımına ihtiyaç duyulmuş olur. CDN kullanılmadığı takdirde içerik her zaman kaynak sunucu tarafından sağlanır ve bunun sonucunda da bant genişliği maliyeti yükselir.
CDN kullanıldığında ise kaynak sunucu kullanımı azalacaktır. Dolayısıyla bant genişliği maliyetinde de ciddi bir düşüş sağlanmış olur.
Dönüşümleri Artırın
Dijital pazarda hızın dönüşüm oranları üzerinde direkt olarak etkisi olduğu kanıtlanmış bir gerçekliktir. Hızlı olan e-ticaret siteleri emsallerine göre daha fazla satış yapar. Kullanıcı deneyimi açısından çok önemli bir yere sahip olan web site hızı, CDN sayesinde sağlanabilir. Her ziyaretçinin tek bir kaynaktan beslenmesi ile her bir ziyaretçinin kendisine en yakın kaynaktan beslenmesi arasında çok ciddi hız farkı bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalara göre web siteleri üzerinde yaşanan 1 saniyelik bir hız farkı %10’a yakın bir dönüşüm oranına karşılık gelmektedir. Bu da demek oluyor ki bir e-ticaret sitesinin hızını 1 saniye artırması, satışlar üzerinde %10’luk olumlu bir fark oluşturabilir.
Hemen Çıkma Oranını Azaltın
İster, içerik sitesi olsun isterse e-ticaret sitesi olsun, ziyaretçilerin uzun süre beklemeye tahammülü yoktur. Bu nedenle belirli bir sürenin üzerinde açılan web sayfaları hemen çıkma oranını artırır. Bir ziyaretçi geç yüklenen bir sayfa üzerinde uzun süreli bekleyiş göstermez ve hemen alternatifine yönelecektir.
Kendi açınızdan da bu konuyu çok defa deneyimlemiş olabilirsiniz. Google üzerinden bir arama yapıp herhangi bir sonuca tıkladığınızda sayfa uzun süreli bir şekilde açılmazsa hemen arama sonuçlarına geri dönerek başka bir sonucu tıklama eğilimi gösteririz. CDN kullanımı sayesinde hiçbir ziyaretçi hız sorunundan dolayı kaybedilmemiş olur.